De Lammeren, roman
Vlak voor mijn vertrek in mei van dit jaar naar Turkije, kreeg ik een boek van een vriendin: “De Lammeren”, een roman van Mustafa Kör. Wat ik ook probeerde, het paste niet meer in mijn overvolle koffer, dus liet ik het thuis. Ik nam me voor om het boek na mijn reis te lezen.
Toen ik terug was, moest ik eerst enorm bijkomen van de reis en was ik dagelijks bezig om mijn reisboek af te maken, zodat ik het via Polarsteps kon afdrukken. Ondertussen lag het boek op een stapeltje. Weliswaar bovenop, maar onaangeroerd.
Totdat er wat ruimte kwam en ik eraan begon, om het daarna niet meer weg te leggen. In prachtige poëtische, bloemrijke taal beschrijft Kör precies het gebied waar wij met onze ‘hike to the light 2024’ liepen (en met ons alle voorgaande lopers en fietsers).
De adembenemende en liefdevolle (maar ook soms kritische) wijze waarop de auteur het leven op het platteland beschrijft, viel samen met mijn terugblik op de reis. De reis die mij vervulde met dankbaarheid en verwondering over het landschap, de mensen die er wonen en werken, de gastvrijheid en het inkijkje in de Turkse cultuur.
Aangezien ik de reis zeer intensief beleefd heb, herkende ik veel van wat Mustafa Kör beschrijft. Soms begreep ik daardoor bepaalde verschijnselen beter, die ik onderweg tegenkwam.
De boom met de strookjes stof, die in zijn boek een ‘wensboom’ blijkt te zijn. De bronnen die zo’n grote rol spelen voor dier en mens en pelgrimsganger. Het bidden om regen: wij hadden die niet aflatende stroom auto’s gezien in een dorpje (Karapazar), de mannen in het theehuis en de eerbied voor de moeders. De ontwrichting van het platteland, doordat jonge mannen het avontuur aangingen en als gastarbeiders te werk werden gesteld in Europa.
Wie nu denkt dat het boek een aanklacht is of een pamflet, heeft het mis. Het is een prachtig verhaal dat je weer terugbrengt naar je voetstappen dwars door Anatolië en eindigt, net als onze tocht, in Konya.
Als buitenstaander heb je de unieke kans om de reis opnieuw te beleven en wellicht de cultuur beter te begrijpen. Beter waarschijnlijk dan andere lezers die er nooit zijn geweest, ook al heeft het boek, volgens de achterflap, een universeel thema: “… Een coming of age-roman over de worstelingen met identiteit, de plek waar je thuishoort”.
Voor mij was het in ieder geval nog veel méér dan dat …
Joke van der Putten
Ter informatie: Mustafa Kör is schrijver en dichter en werd in 1976 geboren in Konya. Hij is woonachtig in Vlaanderen. In 2022 en 2023 was hij Dichter des Vaderlands van België. Hij debuteerde met dit veelgeprezen roman. Naast zijn andere nominaties en bekroningen ontving hij voor het boek “De Lammeren” De Groene Waterman publieksprijs.
