Afbeelding

Nieuwsbrief 9
juni 2022                                              www.landelijkgebiedharen.nl

In deze Nieuwsbrief actuele informatie over:

1.    Omgevingsvisie vastgesteld
2.    Gemeenteraad wijzigt B&W-voorstel voorkeursrecht Tussengebied
3.    Land van Ons op de Onneresch
4.    De Fruitberg te Onnen: nieuwe eigenaren en opvang Oekraïners
5.    Onderhoud zandwegen
6.    Plannen voor transferium De Punt eindelijk in de prullenbak?
7.    Werkgroep biodiversiteit
8.    Oproep: doe mee en steun SLGH

1.     Omgevingsvisie vastgesteld

Stichting Landelijk Gebied Haren (SLGH) heeft een substantiële bijdrage geleverd aan de totstandkoming van de Omgevingsvisie. Dit is het wettelijk verplichte kader voor alle ruimtelijke ontwikkelingen in de hele gemeente Groningen.

Eind 2020 stuurden wij het college en de raad onze visie ‘Kracht van contrast’. In 2021 presenteerden we deze visie aan B&W en vervolgens aan een grote groep ambtenaren. De gemeenteraad heeft de Omgevingsvisie in januari jl. vastgesteld waarbij de naam ‘The Next City’ werd gewijzigd in ‘Levende Ruimte’. Onze inspanningen zijn terug te vinden in het eindresultaat. De nadruk die SLGH heeft gelegd op het belang van de Hondsrug en dwars daarop drie ecologische verbindingszones is overgenomen in de vastgestelde visie. Voor een aantal onderwerpen is beleid toegezegd, zoals een integrale landschapsvisie, beleid voor zandwegen en ecologisch bermbeheer.

2.    Gemeenteraad wijzigt B&W-voorstel voorkeursrecht Tussengebied

In het Gemeenteblad  van 1 maart 2022 werd bekendgemaakt dat de gemeente een voorkeursrecht wil vestigen voor het open groene gebied langs de Kerklaan tussen Helpman en Haren. De motivatie van het voorgenomen besluit was: “Bij toekomstige ruimtelijke ontwikkelingen zullen de gronden ….. naar alle waarschijnlijkheid worden aangewend voor het ontwikkelen van sportdoeleinden en eventueel andere maatschappelijke bestemmingen.“

Dit zou in flagrante strijd zijn met diverse beleidsnota’s zoals onder meer de ‘Bestuursovereenkomst’ waarin staat: In de groene long tussen Groningen en Haren wordt tenminste tot 2040 niet gebouwd. Ook in de Omgevingsvisie en het Groenplan is opgenomen dat er in het Tussengebied een ecologische verbinding moet komen die loopt van het Paterswoldsemeer naar de Hunze en verder naar het oosten. In het Dagblad van het Noorden van 7 maart 2022 is te lezen hoe met het voornemen van B&W de deur wordt opengezet voor aantasting van het groene en open karakter van het gebied.
Afbeelding

Tussengebied Haren - Helpman

SLGH heeft het voortouw genomen om samen met zes andere bewoners- en milieuorganisaties* een brandbrief te schrijven aan B&W. Vervolgens werd gelobbyd bij diverse politieke partijen en vond er een gesprek plaats met de wethouders Van de Schaaf en Broeksma. De toezegging van de wethouders dat ‘sportdoeleinden’ uit de motivatie zou worden geschrapt werd niet nagekomen. Daarom heeft SLGH ingesproken bij de behandeling in de raadscommissie (vanaf 00:35) en benadrukt dat dit gebied - ook wel de ‘groene long’ genoemd - moet worden ontwikkeld als ecologische verbindingszone. Hierbij werd verwezen naar het vastgestelde beleid en het Landschapsontwikkelingsplan (LOP) van de gemeente Haren uit 2005.

Uiteindelijk werd in de gemeenteraad met 38 stemmen voor en drie tegen een amendement aangenomen. Hierin staat: ‘In de te ontwikkelen integrale visie zal een verdere afweging worden gemaakt over de verdere ecologische ontwikkeling en bestemming van de Groene Long en in het bijzonder aangaande de waarden van landschap, cultuurhistorie, sportvoorzieningen en de agrarische functie van het gebied.’ SLGH had liever gezien dat sportvoorzieningen helemaal uit het besluit zou zijn geschrapt. De winst van de gezamenlijke actie is echter dat alle politieke partijen in de raad (behalve het CDA) zich nadrukkelijk hebben uitgesproken voor het behoud van de open groene ruimte tussen Helpman en Haren.

*Stichting Groen Harener Holt, Bezoekerscentrum klooster Yesse, Erfgoedvereniging Heemschut, Wijkcomité Helpman, Natuur en Milieufederatie Groningen, IVN Groningen-Haren.

3.      Land van Ons op de Onneresch

In onze vorige Nieuwsbrief oktober 2021 besteedden we al aandacht aan de burgercoöperatie Land van Ons, die 26 ha landbouwgrond op de Onneresch heeft gekocht. Land van Ons koopt verspreid over Nederland landbouwgrond om deze natuur-inclusief te beheren. Herstel van biodiversiteit en een gezond bodemleven staan voorop. Sinds de oprichting in 2019 zijn 19.000 mensen lid geworden en is verspreid over tien locaties 180 ha landbouwgrond gekocht. Zie de website Land van Ons.

Een lokaal team van vrijwilligers heeft het Beheerplan Onneresch opgesteld. Het plan is gebaseerd op onderzoek en adviezen van een groot aantal deskundigen. Er is een monitoringsgroep ingesteld die de ontwikkeling van de biodiversiteit volgt. Naast de uitgangspunten voor het beheer bevat het plan de resultaten van het onderzoek naar het landschap, de cultuurhistorie en de geschiedenis van het perceel.

Afgelopen jaar zijn akkers met oude gewassen als huttentut, boekweit en triticale aangelegd. Het laaggelegen gebied in het midden - ‘Het Veentje’- wordt beheerd als bloemrijk hooiland. In het midden van Het Veentje bevindt zich een onaangetaste pingoruïne gevuld met een 5,5 meter dik veenpakket. De pingoruïne is afgedekt met een laag zand van 20 à 30 cm waardoor het veen min of meer is geconserveerd. Rond 1928 werden op de Onneresch sloten aangelegd. Door de afwatering is het veenpakket een meter ingeklonken. Onderzocht wordt hoe het water langer vastgehouden kan worden.
Afbeelding
Zaaien boekweit op de Onneresch
4.      De Fruitberg te Onnen: Nieuwe eigenaren en opvang Oekraïners

Op het hoogste deel van de Onneresch is in 1936 grond afgegraven waarna er op het terrein een fruitbedrijf  - De Fruitberg- werd gevestigd. In de jaren ’60 werd het fruit minder waard en werd De Fruitberg een camping. Het terrein viel rond de eeuwwisseling in handen van speculanten die er huisjes wilden bouwen. Een jarenlange strijd met de omwonenden volgde, zie ‘Verleden-Heden-Toekomst van de Fruitberg’.

Tussen 2014 en 2017 gebruikte het COA het terrein voor huisvesting van asielzoekers. Na vertrek van het COA heeft het terrein vijf jaar leeggestaan. Dit voorjaar kondigden de nieuwe eigenaren aan er een natuurcamping voor gezinnen van te willen maken. 18 houten chalets - officieel ‘kampeermiddelen’- blijven staan en worden gerenoveerd. In mei kondigden de eigenaren en de gemeente aan dat de chalets voor 1½ à 2 jaar zullen worden gebruikt voor de opvang van Oekraïners.

Omwonenden hebben erop gewezen dat het bestemmingsplan permanente bewoning niet toestaat. De opvang van vluchtelingen vinden ze een goede zaak, maar ze vrezen dat gedogen van permanente bewoning zonder een juridisch sluitende regeling een precedent schept waardoor in de toekomst permanente bewoning door andere ‘bewoners’ moeilijk valt tegen te houden. Vanuit landschappelijk en sociaal-maatschappelijk oogpunt is het ongewenst dat hier op de Onneresch permanente bewoning wordt toegestaan.
5.      Onderhoud zandwegen

Gemeente Groningen bereidt al meer dan anderhalf jaar het ‘beleids- en beheerplan zandwegen’ voor. In dit plan, dat zowel zand- als halfverharde wegen betreft, komen aan de orde: cultuurhistorie, ecologie, biodiversiteit, verkeer, landbouw, recreatie en beheer. In september 2021 hebben we nogmaals uitgebreid met de gemeente over onze eerdere voorstellen en zorgen over de zandwegen gesproken. Zie hiervoor onze nota: Zandwegen in Haren die in september 2020 aan wethouder Broeksma is aangeboden. De planning was dat een concept eind 2021/begin 2022 gereed zou zijn. De laatste berichten zijn dat het concept helaas pas na de zomervakantie beschikbaar komt voor reactie. De voortgang is vertraagd door verkiezingen, collegevorming en prioritering.
Eind 2021 is op ons initiatief periodiek overleg tussen SLGH en de gemeente gestart over het huidige onderhoud van zandwegen. Gebleken is dat het bij de gemeente niet altijd duidelijk is wie waarvoor verantwoordelijk is en wie binnen de gemeentelijke dienst bij onderhoudswerkzaamheden moet worden betrokken. Denk hierbij b.v. aan ecologie en biodiversiteit. Door ziekte is het overleg tijdelijk opgeschort. De bedoeling is dat het overleg binnenkort weer wordt opgepakt.

Nog steeds zijn er zorgen over het zandwegenonderhoud: door het gebruik van veel te zwaar materieel worden zandwegen en bijbehorende bermen vernield (Boerlandspad); bermen zijn afgeplagd waar beschermde planten groeiden (Ruigelaan); smalle zandwegen zijn recent onnodig verbreed waardoor bermen zijn verdwenen. Dit heeft tot gevolg dat de biodiversiteit op veel plaatsen erg achteruit is gegaan. Ondanks dat de gemeente volledig achter ons project Groene Verbindingen Hondsrug Haren stond is inzaaien van de bermen nu niet meer mogelijk langs de Pollseweg, de Weg langs het Hunebed, de Weg naar de Kerkduinen en een groot deel van de Onneresweg.
Afbeelding
                                                                                        Pollseweg zinloos verbreed en bermen vernietigd
6.      Plannen voor transferium De Punt eindelijk in de prullenbak?

De provincie Drenthe wil langs de A28 bij De Punt een transferium aanleggen. Het gaat om een parkeerterrein met bijbehorende bebouwing en nieuwe op- en afritten richting Haren. Deze ontwikkelingen op de grens met het Nationaal Park Drentsche Aa heben grote gevolgen voor het landschap, de natuur en de cultuurhistorie van het gebied. Maar bovenal: dit transferium is totaal overbodig gezien de ruimte die er nog is op het transferium in Haren. Al 11 jaar wordt over dit prestigeproject van VVD gedeputeerde Henk Brink  gesproken.

In aansluiting op eerdere acties van het Natuurplatform Drentsche Aa zijn bewoners uit Yde en Glimmen een petitie gestart omdat zij zich grote zorgen maken over de impact van het transferium op de leefomgeving van inwoners van de omliggende dorpen. Maar ook vanwege de nadelige gevolgen op het landschap en de diersoorten die hier leven. Zie ook Haren de Krant ‘Natuur betaalt hoge prijs voor prestigeproject’.

Gelukkig lijkt het tij te keren voor dit project omdat in de gemeenteraad van Tynaarlo geen meerderheid meer is voor het wijzigen van het bestemmingsplan.
7.      Werkgroep Biodiversiteit
Afbeelding
Zaaien akkerrand
De ‘Werkgroep Biodiversiteit’ van SLGH is de afgelopen maanden vooral actief geweest op de Onneresch. Samen met vrijwilligers van Land van Ons zijn bloemrijke akkerranden op het hooggelegen deel van de es aangelegd. Van deze randen is het kweekgras zoveel mogelijk verwijderd en is in oktober 2021 aan de oostkant een Hondsrug-mengsel ingezaaid. Dit voorjaar is de westkant aangepakt en is een mengsel van eenjarige kruiden en enkele graansoorten ingezaaid.

Andere uitgevoerde activiteiten van de werkgroep zijn:
  • In Noordlaren is samen met omwonenden een bloemrijk weitje aangelegd.
  • Met Landschapsbeheer Groningen zijn vorig jaar al voorbereidingen getroffen voor herstel van biodiversiteit in de bermen langs de zandwegen in Noordlaren. Er is een kaart gemaakt met de locaties die zich daarvoor het beste lenen. Het plan was om - na overleg met de eigenaren van aanliggende grond - delen van de bermen in te zaaien met inheemse bloemen en kruiden. Dit moet echter nog worden afgestemd met de gemeente Groningen en de (concept) beleidsplannen voor beheer van de zandwegen en ecologisch bermbeheer. Knelpunt is het huidige beheer van de zandwegen, waarbij de wegen opnieuw zijn geploegd én verbreed. Hierdoor is een deel van de bermen verdwenen. Inzaaien in deze situatie was niet zinvol.
  • Dit voorjaar zijn opnieuw bordjes geplaatst op locaties in Haren en Noordlaren waar de bosgeelster groeit en op locaties waar de vorig jaar gepote bollen kapotgereden zijn.
  • Dit jaar zijn eindelijk de (door corona steeds uitgestelde) serie lezingen en excursies over biodiversiteit gehouden. De activiteiten zijn uitgevoerd samen met Landschapsbeheer Groningen. De lezingen zijn zeer positief ontvangen.
Afbeelding
Akkerrand met links huttentut en rechts boekweit. De zandweg is nog steeds slecht begaanbaar
 8.     Oproep: doe mee en steun SLGH

Ook de komende jaren blijft een wakkere groep bewoners hard nodig om de landschappelijke en cultuurhistorische waarden veilig te stellen. Uw steun is daarbij nodig: als de oren en ogen van het gebied, als lid van het bestuur of een van de werkgroepen of met een financiële bijdrage.

Versterking gezocht!

Voor diverse activiteiten van SLGH is versterking zeer welkom. We zoeken bestuursleden. De belangrijkste vereiste is affiniteit met de doelstellingen en werkzaamheden van SLGH. Inzet en tijdbeslag wordt onderling ingevuld afhankelijk van de onderwerpen waar SLGH zich mee bezighoudt.

Technische ondersteuning voor onderhoud en verbetering van de website is eveneens zeer welkom.

Heeft u belangstelling voor een van bovengenoemde activiteiten neem dan contact op via: info@landelijkgebiedharen.nl of met de secretaris Jan Wittenberg (j-wittenberg@hetnet.nl)

Doneren

Wij (SLGH) maken kosten voor acties. Als u zich herkent in ons werk en wilt bijdragen aan het behoud en versterken van het landelijk gebied, dan stellen wij een donatie zeer op prijs: Triodos NL25TRIO0338915842, ten name van Landelijk Gebied Haren. U kunt ook via de website doneren.

Hoort zegt het voort

U ontvangt deze Nieuwsbrief omdat u op onze lijst van ondersteuners/ belangstellenden staat. We stellen het op prijs als u mensen in uw omgeving attendeert op Stichting Landelijk Gebied Haren, bijvoorbeeld door deze Nieuwsbrief te verspreiden.
Op onze website plaatsen wij actuele berichten: j-witt

Stichting Landelijk Gebied Haren
https://landelijkgebiedharen.nl/