Raph de Haas zal tijdens zijn lezing fragmenten uit het proza van Bruno Schulz in verband brengen met de grafische werken van Schulz en filosofische aspecten van zijn werken. De verbeeldingswereld die in het werk van Schulz naar voren komt, is in belangrijke mate beïnvloed door zijn jeugd die hij doorbracht in in de huidige Oekraïne, met een unieke mix van Joodse, Poolse en Oekraïense culturen met op de achtergrond een excentrieke vader. Terugkerende thema's in Schulz' werk zijn een werkelijkheid die is doordrenkt met mythe en fantasie, en een kneedbare tijd. Het wereldbeeld van Schulz wordt gekenmerkt door een geloof in de vloeibaarheid van het zijn, waar objecten en individuen een metamorfose ondergaan, waardoor de grenzen tussen het bezielde en het onbezielde, het reële en het ingebeelde vervagen. Het filosofische aspect van Schulz' werk ligt in zijn fenomenologische benadering: hij legt het focus op de directe, geleefde ervaring als de fundamentele bron van kennis en betekenis; hij ziet de wereld als een dynamisch samenspel tussen degene die waarneemt en het waargenomene. Daardoor is er in zijn werk veel aandacht voor de zintuiglijke details van de ervaring. In zijn grafiek uit zich dit in een tactiele kwaliteit in de lijnen en schaduwen, die de materialiteit en textuur van de afgebeelde objecten accentueert. Verder uit zich dit in vaak claustrofobische of juist droomachtige, onbegrensde ruimtes die de innerlijke wereld van de figuren lijken te reflecteren. Ook in zijn grafiek is er soms een gevoel van stilstand of een tijdloosheid, alsof een moment in de eeuwigheid is vastgelegd. De nadruk ligt op de kwalitatieve, geleefde duur in plaats van de kwantitatieve meting van tijd. In zijn proza komt de fenomenologie tot uiting in zijn beschrijvingen van het lichaam en lichamelijke sensaties. Hoe Schulz opvattingen de kunstwerken van Raph de Haas beïnvloed hebben, zal Raph uiteenzetten.
|