Als de afgeschoten wolf een prominente rol heeft in een gevestigde roedel, kunnen de problemen namelijk nog veel groter worden.
In een artikel uit 2017 schreef de zoogdieren vereniging hier het volgende over:
"Een wolvenroedel moet je eigenlijk zien als een gezinnetje. Je hebt pa en ma (vroeger het alfapaar genoemd), de jonge kinderen van dit jaar en vaak nog een aantal ‘puber’ wolven die in het voorgaande jaar zijn geboren. Binnen dit gezinnetje is het ouderpaar kwalitatief het belangrijkst. De ouders hebben de meeste jachtervaring, de beste terreinkennis en hebben bewezen in staat te zijn om als roedel te kunnen overleven. Deze combinatie van ervaring en kwaliteit garandeert dat de gehele roedel voldoende te eten heeft en huisdieren met rust worden gelaten.
Als één van de ouderdieren door (illegale) afschot wegvalt, treedt een enorm verlies op aan vaardigheden, ervaring en kracht. Het is dan de vraag of de jongere wolven uit het gezin dit gat kunnen opvullen. Lukt dat niet, dan zal het roedel uit elkaar vallen. Dit begint met een minder succesvolle jacht op wilde prooidieren, waardoor de jonge wolven onvoldoende grote prooien krijgen via de ouders en leden van het gezin zich gaan toeleggen op ‘makkelijkere’ prooien.
De makkelijkere prooien kunnen kleinere prooidieren zijn (muizen, ratten, konijnen, hazen), maar dit heeft als nadeel dat er veel prooien gevangen moeten worden om aan de dagelijkse energie behoefte van circa 3,5 tot 4 kilogram prooi per dag te kunnen voldoen. In deze fase neemt de betekenis van de roedelstructuur af. De voordelen van het samen op groter wild jagen vallen deels weg, en er ontstaat een ieder-voor-zich-strategie. In dit scenario zal er weinig overlast zijn en hebben vooral de wolven het moeilijk. Een ander scenario kan zijn dat leden van het roedel zich uit nood gaan toeleggen op andere prooien dan snelle, zichzelf verdedigende wilde prooien. Een voor de hand liggende keuze is het gaan jagen op landbouwhuisdieren zoals schapen en geiten. Landbouwhuisdieren zijn gemakkelijk te vinden door hun voorspelbare voorkomen (hoge aantallen in vaste weides), ze worden belemmerd in hun vluchtwegen door hekken, en ze zijn niet ervaren genoeg om zichzelf adequaat te verdedigen tegen wolven. Een gemakkelijke prooi die voorziet in behoefte, maar het bejagen van landbouwhuisdieren levert wel problemen met de eigenaar van het vee op. Dat kan vervolgens weer leiden tot de roep om afschot, waarmee de vicieuze cirkel rond is."
BRON : Zoogdiervereniging 2017
BRON : Zoogdiervereniging 2017
Yellowstone
Ook uit een studie over de jacht rondom Yellowstone park blijken soort gelijke ervaringen. Uit deze recente studie bleek Door de afschot van een dominante teef de gehele natuurlijke structuur van de roedel uiteen viel. Normaal gesproken is het alleen de dominante teef die voor nageslacht zorgt wat dus meestal leidt tot één nest met pups, de rest van de teven in de roedel worden niet worden gedekt. Door het wegvallen van de dominante teef bleken er ineens meerdere aantallen jonge teven te zijn gedekt met als gevolg: niet één nest maar meerdere nesten in de zelfde roedel. Daarbij komt dat daarbij inteelt dreigt omdat de dominante reu teven de vader is van de pups en van de gedekte teven.
Duitsland
Als we kijken naar Duitsland, waar enkele jaren geleden na het afschieten van een zogenaamde ‘probleemwolf’ (in dit geval een vastgestelde wolf die veel kleinvee tot zijn prooi maakte) het aantal aanvallen op kleinvee juist toenam.
Ook werd er begin 2021 een afschotvergunning verleend door het ministerie van Milieu van de deelstaat Nedersaksen voor een ‘probleemwolf’. De vergunning was verstrekt voor een reu. Hier bleek een enthousiaste jager een verkeerde wolf te hebben geschoten. Niet de reu maar de dominante teef werd afgeschoten. Deze teef bleek, uit DNA-onderzoek, de moeder van de wolf GW1554M "Billy". Ook "Billy" kwam, met toestemming van het Département de Haute-Saône (Frankrijk), door een kogel aan zijn einde.
Wilde zwijnen
Deze roedel- of groepsdynamiek zie je ook terug bij o.a. wilde zwijnen.
Vrouwtjeszwijnen leven samen met hun jongen (frislingen) in een groep, de ‘rotte’. De leidzeug, het oudste vrouwtje, bepaalt wanneer de zeugen uit haar rotte bronstig worden.
Daarnaast gaat de leidzeug voorop in de groep. Zij maakt bijvoorbeeld een route door het bos op zoek naar voedsel en de rest van de rotte volgt. Na verloop van tijd ontstaat zo een gemakkelijke route doordat de vegetatie is platgetrapt. Het blijkt, dat deze ‘kennis’ van de makkelijke routes of wissel, generatie na generatie wordt doorgegeven.
Wanneer hier de leidzeug ineens wegvalt, is de dynamiek in de groep dus volledig verstoord.
Nederland
In december 2021 gaf de toenmalige minister Carola Schouten te kennen dat preventie het beste middel is om wolven te weren. De provincies bieden waar mogelijk hulp aan veehouders aan. Onder meer door de activiteiten vanuit de provinciale wolvencommissies: subsidieregelingen voor het inzetten van preventieve middelen, het geven van informatie en voorlichtingsactiviteiten, het ter beschikking stellen zogenaamde noodrasters (tijdelijke uitleen van wolfwerende rasters), de inzet van wolvenconsulenten en preventieteams. Het kan helaas nooit worden uitgesloten dat een wolf onbeschermd vee aanvalt. BIJ12 verleent in dat geval, namens de provincies, tegemoetkoming in de geleden schade. Deze richtlijn bestaat uit elf uitgangspunten voor de uitvoering van de taxatie, waardebepaling van schapen en het verlenen van tegemoetkomingen.’ Schouten vindt dat de procedure zorgvuldig verloopt en de preventie en de financiële tegemoetkoming bij schade voldoende zijn.
In een aantal Europese lidstaten zoals Duitsland, Frankrijk, Zweden, Finland, Slowakije en Griekenland worden al beheersmaatregelen genomen. Van afschot kan alleen sprake zijn als de openbare veiligheid in het geding is of om ernstige schade aan vee te voorkomen en alternatieven ontbreken. Daarbij zijn lidstaten al regelmatig op de vingers getikt zijn door de Europese Commissie voor afschot van wolven dat niet in overeenstemming was met de internationale regels.
Deels zal dit ook voor Nederland in de toekomst van toepassing kunnen zijn, bijvoorbeeld in het geval van aan de mens gewende of anderszins voor mensen gevaarlijke wolven. Er is momenteel nog geen onderzoek dat een causaal verband aantoont tussen legaal afschot van wolven en vermindering van predatie op vee. De mogelijkheid die in het buitenland via ontheffing geboden wordt voor legaal afschot zijn vaak ook bedoeld om het draagvlak voor wolven te vergroten in conflictsituaties. Aangezien wolven territoriaal zijn hangt het optreden van schade aan vee samen met de aanwezigheid van wolven en niet zozeer met de aantallen die aanwezig zijn in een territorium of gebied. Afschot van één of enkele dieren heeft daarom slechts een zeer beperkt of geen effect.
Sterker nog: Het heeft juist meer negatieve effecten zoals toename in schadegevallen op vee.
