Nieuwsbrief Werkgroep Wolf Nederland

Nieuwsbrief nr 27

Werkgroep Wolf Nederland

Juni 2024

Beste Maurice,

Hierbij de nieuwste nieuwsbrief van de Werkgroep Wolf Nederland. 


We wensen je uiteraard weer veel leesplezier bij deze editie. 
Vorige editie gemist? Kijk in ons archief op de website. 

Komende maand verschijnt er GEEN nieuwsbrief i.v.m. de vakantieperiode.

Onderwerpen in deze nieuwsbrief:

  • Verkiezingen Europees Parlement standpunten wolf
  • Speciale wolvenwandeling voor toeristen in Epe.
  • Hond of Wolf? Hoe wordt dat bepaald.
  • Jachttechnieken worden aangeleerd, overgebracht en aangepast. Ook door de wolf
  • E-book wolvenverhaaltjes door en voor kinderen.
  • Eerste wolven doedag zeer succesvol.

 

  • Waarom wolfwerend rasters geen 3 meter hoog hoeven te zijn.
  • Verjaardagskalender. Werkgroep Wolf Nederland
  • Wandelingen locatie Arnhem tijdelijk opgeschort.
  • Zienswijze ‘Samen leven met wolven in Nederland’ aangeboden aan minister Van der Wal.
  • Agenda

Wil je in contact komen met de redactie van de nieuwsbrief? We zijn te bereiken op: nieuwsbrief@werkgroepwolf.nl

Verkiezingen Europees Parlement standpunten wolf

Op donderdag 6 juni 2024 zijn de verkiezingen voor het Europese Parlement.
Speciaal daarvoor heeft de Werkgroep Wolf Nederland op onze website de standpunten van politieke partijen over de wolf, gerangschikt van een warm welkom (1) tot strenge weigering (5).

Een aantal partijen hebben geen standpunt of hebben deze niet op hun website staan en zijn te vinden onder ‘Geen standpunt’.
 

De pagina geeft de mogelijkheid om per partij het standpunt te bekijken. Bent u het bijvoorbeeld eens dat de wolf wordt beheerd, dan klikt u op deze optie en krijgt u direct de politieke partijen te zien die ditzelfde standpunt hebben.

Uiteraard is de wolf slechts een enkel item bij de Europese verkiezingen en raden we u aan om bijvoorbeeld ook een stemwijzer in te vullen indien u nog geen keuze hebben gemaakt op welke partij u gaat stemmen.

 

 

Klik hier  om de verkiezingspagina te openen.

Speciale Wolvenwandeling voor toeristen Epe.

Iedere maand verzorgt de Werkgroep Wolf Nederland op verschillende locaties informatieve wandelingen voor geïnteresseerden. Eén van die locaties is Gortel bij Epe. Aangezien deze reguliere wandelingen regelmatig volgeboekt zijn, is het vaak voor recreanten onmogelijk om deel te nemen aan zo'n wandeling.


Dit was reden voor de VVV Epe om in samenwerking met de Werkgroep Wolf Nederland een extra informatieve wandeling in te plannen. Via de site van de VVV konden belangstellenden hun ticket bespreken voor de gratis wandeling. Afgelopen maand stond deze wandeling op het programma.


10 geïnteresseerden liepen mee met de wandeling en werden voorzien van alle informatie over (samen leven met) de wolf. Naast alle info hadden de deelnemers ook het geluk om wat sporen van de wolf te zien. Zo werden er diverse drollen gevonden van het dier. 


Komende periode zal er een nieuwe datum worden gepland voor nog een extra wandeling voor recreanten. Houd de website van de VVV Epe in de gaten voor deze extra wandeling.

Webwinkel Werkgroep Wolf Nederland

In onze webwinkel vind je diverse producten (gratis en betaald) die gerelateerd zijn aan de wolf. Hieronder zie je een aantal artikelen uit onze webwinkel. De vermelde prijzen zijn inclusief eventuele verzendkosten en per stuk. Met de aankopen steun je ook het werk van de Werkgroep Wolf Nederland.

Unieke set van 6 grote ansichtkaarten met tekeningen van Ineke Pluim-Perquin. Deze set is een weergave van de pasteltekeningen die Ineke heeft gemaakt met het thema ‘Wolf’.
Afmeting: 210 x 148 mm. 

 
€ 13,95

De enige echte sleutelhanger met het logo van de werkgroep kan aan jouw sleutelbos hangen!
Met deze aankoop steun je de werkgroep.

Afmeting: 40 x 32,3 x 1,8 mm.

 

€ 9,95

Time Out, het wolvenboek voor jong en oud
Irene van Eijk heeft een prachtig, speels “wolvenboek” geschreven, getekend, geknutseld en gefotografeerd. Het is een boeiend bladerboek vol weetjes, puzzels, spelletjes en uitdagende vraagstukken. 


€ 9,90

Laat zien dat je rekening houdt met wild in natuurrijk gebied, en je daarom je snelheid verlaagt naar 60 km p/u. In de weekenden dat de klok verzet wordt zal de werkgroep hier extra aandacht aan besteden.
Afmeting: 100 x 100 mm



€ 1,96

Download ons uitgebreide lespakket van 58 pagina’s, met aandacht voor 13 kerndoelen en 7 vaardigheidsdoelen. Dit speciaal samengestelde pakket, ontwikkeld door leerkrachten voor leerkrachten, biedt inspirerende lesideeën, werk van leerlingen, foto’s en verslagen ter illustratie.


Gratis

Deze informatie is géén complete spreekbeurt, maar geeft je wel informatie over de wolf, zodat je er zelf een goede spreekbeurt over kan maken.


Gratis

Met deze handige spoor-kaarten ga je voorbereid op pad. De volgende dieren zijn te vinden op de kaarten:
Kaart 1: Damhert, Edelhert, Ree, Vos, Das en wolf.
Kaart 2: Wild zwijn, Boommarter, Bunzing, Otter, Bever en Goudjakhals.


Gratis

Deze prachtige poster over de terugkomst van de wolf in Nederland is gratis beschikbaar gesteld door de werkgroep in samenwerking met Dagblad van het Noorden.


Gratis

Tekenkaart; 'Teek it out'

Een onmisbare kaart ter grootte van een bankpas voor iedereen die in het bos komt. Met deze kaart kan je veilig en snel teken verwijderen bij jezelf, vrienden, en zelfs je huisdier. Op de voorkant staat informatie van de werkgroep, en op de achtergrond zijn de instructies afgedrukt
Afmeting: 67 x 43 mm
Materiaal: Plastic


€ 4,95

Verhalen over de wolf gemaakt door leerlingen van skovv tijdens het gebruik van het lespakket.


Gratis

Binnenkort verkrijgbaar in de webwinkel. De WWN-verjaardagskalender.
Met werken van Ineke Pluim-Perquin.


€ 13,95

Hond of Wolf? Hoe wordt dat bepaald

Hond of wolf; hoe wordt dat bepaald?

Veel van de informatie over wolven is bekend dankzij DNA-onderzoek op wolven en wolvensporen. DNA is de drager van genetische informatie. Elk individu is genetisch uniek, waardoor we het DNA kunnen gebruiken als een unieke genetische streepjescode. DNA bestaat uit ketens van ‘nucleobasen’. 


Er zijn vier verschillende nucleobasen: A, C, T en G. De opeenvolging van die nucleobasen verschilt van soort tot soort, en van individu tot individu. Afhankelijk van welk stukje DNA je afleest, kun je de soort herkennen tot individuen onderscheiden van elkaar.


Wolf of hond?

Diersoorten van elkaar onderscheiden doen we doorgaans op basis van een kort stukje mitochondriaal DNA (het COI-gen), van ongeveer 670 nucleobasen. In tegenstelling tot nucleair DNA dat zich in de celkern bevindt en dat deels afkomstig is van de moeder en deels van de vader, zit mitochondriaal DNA buiten de celkern, in vaak duizenden kopieën, die allen afkomstig zijn van de moeder. Over de vader van het dier kun je op basis van een analyse van het mitochondriaal DNA dus niets zeggen.


Omdat de hond rechtstreeks afstamt van de wolf, en dit in evolutionaire termen nog niet zo lang geleden is, volstaat het COI-gen echter niet om wolven van honden te onderscheiden. Hiervoor is een ander stukje mitochondriaal DNA nodig dat hiervoor wel geschikt is. Op een stuk van circa 220 nucleobasen zijn 22 varianten (haplotypes) gekend die zo goed als alleen bij de Europese wolf voorkomen. De overige varianten zijn enkel gekend van honden.

 

(Fig 1). Voorbeeld van een stuk van de DNA-code van het mitochondriaal DNA die we gebruiken voor identificatie van het haplotype. De overeenkomstige posities van het DNA zitten in kolommen. De rijen geven de stalen en referenties weer. In rij 1 vinden we het test-staal dat behoort aan GW913m, in rijen 2 tot 7 vinden we referentie-DNA van haplotypes WH01, WH02, WH03, WH04, WH05 en WH22. Je kan zien dat rij 1 enkel identiek is aan rij 3, WH02. Dit betekent dat wolf GW913m behoort tot het haplotype WH02, dat onder meer in Duitsland voorkomt. Elke positie die variabel is, noemen we een SNP(lees: snip, een single nucleotide polymorphism).

Soms verschillen ze maar op één nucleobase (Fig. 1). Dit onderscheid laat ons toe om enkel op basis van dit stukje mitochondriaal DNA te besluiten dat een DNA-staal afkomstig is van hond dan wel van wolf. Bovendien vertelt de identiteit van elk haplotype ook iets over de geografische oorsprong van het DNA-staal: WH01 en WH02 zijn van oorsprong afkomstig van de Baltische regio (waar ook alle Duitse en de meeste Poolse wolven afkomstig van zijn), terwijl WH22 enkel gekend is van de van oorsprong Italiaanse wolvenpopulatie, die intussen ook in Frankrijk voorkomt. De meeste Nederlandse wolven behoren tot de WH01, en kennen hun oorsprong meer dan waarschijnlijk in Polen of Duitsland.


Welk individu en van waar afkomstig?

Een stukje van het mitochondriaal DNA gebruiken we dus om wolf van hond te onderscheiden, en om de grove genetische oorsprong te kennen. Willen we meer detail, dan hebben we meer genetische informatie nodig. Die kunnen we krijgen uit het nucleair DNA.

Daarvoor kijken we naar (in dit geval) 12 onafhankelijke plaatsen in het DNA die elk ook veel verschillende varianten kennen. Dit zijn alle zogenaamde microsatellietmerkers. Microsatellieten zijn sterk variabele stukken DNA die in genetisch onderzoek veel gebruikt worden, net omdat ze zoveel verschillen vertonen. De combinatie van verschillende varianten op deze twaalf merkers noemen we een genotype. Elk individu heeft een uniek genotype. Deze set van 12 genetische merkers wordt door alle leden van het CE-WOLF-consortium

gebruikt, samen met twee merkers die het onderscheid maken tussen de geslachten.

 

Alle genetische info wordt door de onderzoekers van de verschillende deelnemende landen samengevoegd in één databank.

 

We leren uit zo’n genotypes niet enkel of we te maken hebben met verschillende individuen, maar ook hoe die individuen verwant zijn met elkaar. Je krijgt immers de helft van je genetische informatie van je moeder en de helft van je vader.

Je bent dus 50% verwant met je ouders. Maar je bent ook 50% verwant met je broers of zussen. En 25% met je grootouders, ooms, tantes, neefjes en nichtjes. Wanneer het DNA-profiel of genotype van een ander lid van de roedel reeds in de databank zit, kunnen we individuen herkennen als nauwe familieleden. De microsatellietmerkers laten daarnaast ook toe om informatie te verkrijgen over de regio van oorsprong, en om hybriden tussen wolf en hond te herkennen. Willen we nog meer informatie halen uit het DNA, bijvoorbeeld over de evolutionaire geschiedenis van individuen en hun populaties, dan moeten we veel meer (vaak tienduizenden) posities (SNPs) in het nucleaire DNA screenen. Op die manier zou je bijvoorbeeld kunnen onderzoeken hoe vaak occasionele hybridisatie met honden in de loop van de evolutionaire geschiedenis van de wolvenpopulatie heeft plaatsgevonden. Zo’n analyse is echter zeer complex en tijdrovend en gebeurt niet routinematig in het kader van het wolvenonderzoek in Nederland.


DNA: kwantiteit en kwaliteit

Het grote voordeel van zowel het mitochondriaal DNA als microsatellietmerkers is dat je maar zeer weinig DNA nodig hebt van eerder lage kwaliteit om een genotype te reconstrueren. Een beetje slijm op verse uitwerpselen, een speekselspoor op een bijtwond van een kadaver, enkele haren in een prikkeldraad of een urinespoor in de sneeuw kunnen volstaan om een genetische identificatie uit te voeren. Het lukt zeker niet altijd, omdat DNA in het algemeen zeer snel afgebroken wordt wanneer het aan licht, water, zuurstof en bacteriën wordt blootgesteld. Het is dus zaak om zo snel mogelijk op een ‘plaats delict’ te zijn en het staal onder optimale condities te bewaren.

Mitochondriaal DNA pikken we veel makkelijker op dan nucleair DNA, omdat er per cel honderden tot duizenden kopieën van het mitochondriaal DNA zijn, terwijl er van het nucleair DNA maar één kopie per cel is. Na 24 uur is de kans dat een DNA-staal nog bruikbaar is voor nucleaire DNA-analyses zeer sterk afgenomen, en 48 uur na de feiten wordt ook een mitochondriale DNA-analyse sterk bemoeilijkt.


Mitochondriaal DNA geeft minder informatie, maar laat vaak wel toe om een uitspraak te doen wanneer het nucleair DNA al te sterk is afgebroken. DNA breekt veel trager af in kurkdroge omstandigheden (waar er geen watermoleculen bij het DNA kunnen). Daarom bewaart men DNA-stalen vaak in zuivere ethanol: ook daarin wordt het DNA beter afgeschermd van water.

Een verse pluk haren (bv. in een prikkeldraad) kun je droog in een enveloppe bewaren, uit het licht.

Uitwerpselen zijn veel moeilijker te bewaren: ofwel nemen we met een steriele wattenstaaf een beetje van de oppervlakkige slijmlaag op (die bevat cellen uit de darmwand), en droogt men de wattenstaaf zo snel mogelijk, ofwel wordt er een stukje van de stoelgang (met het slijm) op een ruime hoeveelheid zuivere ethanol bewaard.

 

Staalname en labo-analyses

Omdat er maar een klein beetje DNA op zo’n spoor te vinden is, is zo’n spoor ook snel vervuild met ongewenst DNA van honden: een hond die ook eens likt aan het kadaver, een kadaver dat wordt afgeschermd met een zeil waarop een hond heeft gelegen en huidschilfers heeft achtergelaten, een staalnemer die DNA van zijn hond in zijn kledij met zich meedraagt,...

Het is dus zaak om zo schoon en steriel mogelijk te werken. Daarom dat men voor elke staalname een kit samenstellen onder gecontroleerde DNA-vrije laboratorium-omstandigheden, waarbij elke staalnemer duidelijke instructies moet volgen bij het nemen en labelen van elk staal. Wanneer ze op een kadaver bemonsteren, proberen ze vooral te bemonsteren aan de perforatie van de keelbeet: de wolf heeft het slachtoffer bij de keel en houdt die beet aan tot het dier sterft. Hierbij kwijlt het doorgaans uitbundig omdat het niet slikken kan, wat doorgaans voldoende DNA oplevert op een wattenstaafje (swab).

Voordat we het DNA van een staal kunnen aflezen, gaat er in het labo een hele behandeling vooraf. Dat begint met het scheiden van het DNA van de rest van de matrix (eiwitten, vetten, suikers, bacteriële afbraak-producten, andere complexe organische moleculen,...).

 

Daarna wordt het stukje DNA dat we willen analyseren ontelbaar keren gekopieerd. Na dertig stappen heb je een miljard keer meer DNA dan waarmee je begonnen bent.
Deze nu aanzienlijke hoeveelheid DNA laat toe om betrouwbaar de DNA-code te achterhalen.

Jachttechnieken worden aangeleerd, overgebracht en aangepast. Ook door de wolf

Jachttechnieken worden aangeleerd, overgebracht en aangepast. Ook door de wolf

Ze leren gifhaken van schorpioenen verwijderen en voedsel optrommelen met hun staart. Naarmate de prooi zich beter verdedigt, moeten roofdieren creatieve jachtmethoden oefenen en de rest van de groep de nieuwe trucjes leren.


Op de kustlijn van het strand spartelt een jonge orka. Hij is net aangespoeld. Maar dan verschijnt de vin van een grotere orka. Vlak voor het strand maakt de volwassen orka een scherpe bocht, waardoor er een grote golf ontstaat die over het jong spoelt en het mee terug de zee in neemt.


De jonge orka is niet per ongeluk op het strand beland, maar als onderdeel van de jachttraining die al generaties lang wordt doorgegeven.

 

Orka’s brengen hun jongen vitale jachttechnieken bij. En ze zijn niet de enige – wetenschappers dachten altijd dat dieren op instinct handelden en dat systematisch leren voorbehouden is aan mensen, maar dat beeld is hard aan het veranderen.


In een nieuw onderzoek heeft een team biologen uit Australië de leermethoden van een stel diersoorten in kaart gebracht. Daaruit blijkt dat de jachtmethoden zich blijven ontwikkelen, maar ook dat deze vorm van dierenonderwijs grote gevolgen zou kunnen hebben voor enkele van de belangrijkste ecosystemen op aarde.

 

Jagen is geen puur instinct

Biologen werken al lang met het basisidee dat roofdieren puur instinctief handelen – dat hun gedrag is geërfd en in hun DNA is geprogrammeerd. Kortom, roofdieren zijn gewapend met scherpe klauwen en dodelijke tanden en zijn geboren om op een bepaalde manier te jagen.


Volgens de traditionele uitleg doen dieren weliswaar ervaring op tijdens hun leven en observeren en imiteren ze soms soortgenoten, maar instinct en genen bepalen vooral hoe ze zich gedragen.


Dit verhaal wordt nu steeds meer in twijfel getrokken, omdat we steeds meer gevallen zien waarbij het instinct en de reflexen van de dieren slechts een deel van hun gedrag bepalen, terwijl training door ervaren groepsleden cruciaal is voor het succes van het roofdier.


Het idee dat dieren afhankelijk zijn van onderwijs om te kunnen overleven – dat lang als enigszins obscuur werd beschouwd onder wetenschappers – wint dus terrein.


Dieren differentiëren onderwijs

Recent onderzoek toont aan dat veel roofdieren in kuddes zeer goed ontwikkelde mentale vaardigheden hebben, zo goed zelfs dat ze onderwijs kunnen geven en ontvangen – in zo’n gespecialiseerde mate nog wel dat een kudde na verloop van tijd zijn eigen specifieke gedrag kan creëren dat verschilt van dat van andere kuddes van dezelfde soort. Een voorbeeld hiervan zijn orka’s, die jachttechnieken aanleren afhankelijk van waar hun school zich bevindt en welke prooidieren er zijn.


De inspiratie voor het leren komt van een voortdurende race met prooidieren, die steeds iets verzinnen op de nieuwste technieken van de roofdieren.


‘Roofdierenscholen’ komen voor bij zeedieren en landdieren. De bultrug heeft bijvoorbeeld in de loop van de generaties een staartslagtechniek ontwikkeld die helpt vissen te vangen, en stokstaartjes in Afrika, die schorpioenen eten, leren hun jongen hoe ze die kunnen ontgiften.


Dieren gaan naar de jachtschool

Kudderoofdieren leren belangrijke jachtstrategieën van oudere, ervaren soortgenoten. Een paar dieren kunnen een nieuwe techniek generaties lang verspreiden, wat een enorme impact kan hebben op de interacties tussen roofdier en prooi.

 

Het roofdieronderwijs wordt zelfs gedifferentieerd, net zoals menselijke leerkrachten verschillende benaderingen gebruiken voor verschillende leerlingen. In een onderzoek uit 2011 verbazen de wetenschappers zich bijvoorbeeld over volwassen gouden leeuwaapjes die de meeste tijd lijken te besteden aan het lesgeven aan de traagst lerende jongen.

De volwassen apen onderwezen hun jongen door speciale geluiden te maken waarmee ze bijvoorbeeld hagedissen, kikkers en insecten kunnen opsporen, waar ze dan zelf op kunnen jagen.


Later toonde een studie uit 2018 van een ander team aan dat zulke geluiden een zeer effectieve leermethode vormen.

In het experiment bonden de onderzoekers een bruine plastic doos vol met bananenschijfjes aan een boom. Door de opening konden de apen deze pakken. Het team had vier jonge tamarins de roep van volwassen apen laten horen en ging na hoe goed de jongen deze konden ontcijferen in vergelijking met drie jonge apen die de roep niet hadden gehoord.

De jongen die de roep wel gehoord hadden, staken hun handen veel sneller en vaker in de doos dan de jongen die de roep niet hadden gehoord.


Maar de roofdierenschool kan ook gevaarlijk zijn. Orka’s leren hun jongen om zich met opzet te laten stranden om op zeeleeuwen te jagen, maar deze jachttechniek brengt altijd het risico met zich mee dat een orka gestrand blijft en het niet overleeft.

Oude orka’s doen wel hun best om de leerlingen door de oefening te helpen.

Het onderwijs gaat niet alleen over de roep en technieken van soortgenoten; sommige dieren leren ook van andere soorten – zelfs van mensen.

Zo hebben onderzoekers gezien dat honingspeurders, die mensen naar bijenkorven kunnen leiden, de stemmen van lokale mensen kunnen leren. Een studie toont aan dat ze meer op bekende dan op onbekende stemmen reageren.


Het vermogen van dieren om gedrag aan te leren is van bijzonder belang voor biologen omdat de ‘roofdierenscholen’ een grote invloed hebben op de ecosystemen. Als roofdieren nieuwe jachttrucs leren, heeft dat invloed op prooien, het plantenleven en de interacties met mensen.

Roofdierenscholen beïnvloeden milieu
Zelfs kleine veranderingen in het gedrag van roofdieren kunnen een grote impact hebben op het milieu. Een Australisch team bracht dit in 2023 in kaart.

De onderzoekers gingen na hoe de jachttechnieken van roofdieren en hun wapenwedloop met prooidieren het milieu beïnvloeden. Ze keken onder meer naar de wolven die in 1995 na vele jaren terugkeerden naar Yellowstone National Park in de VS. Tijdens de wolfvrije periode hadden elanden en herten vrij spel gehad en de planten grote schade toegebracht. Maar toen de wolven teruggekeerd waren, veranderde het gedrag van de herbivoren.

Ze kwamen bijvoorbeeld samen in kleinere gebieden om wolven te ontlopen, wat leidde tot een aantal veranderingen in het ecosysteem van Yellowstone. Het plantenleven bloeide bijvoorbeeld op en de bevers werden talrijker.


De observaties duiden erop dat niet alleen eenvoudige parameters, zoals het aantal roofdieren, maar ook complexe, specifieke jachttrucs veel invloed kunnen hebben op de omgeving.

Met verder onderzoek naar dierenscholen kunnen we nieuwe inzichten krijgen in de manier waarop roofdieren en prooien ecosystemen beïnvloeden.

Zo zullen biologen de leermethoden van de dieren bestuderen en verbanden zoeken met gevolgen voor het milieu – bijvoorbeeld wat er gebeurt als een kudde uit een gebied verdwijnt, omdat de dieren migreren of plaatselijk uitsterven.


Ten slotte kan dit onderzoek uitwijzen hoe wij mensen het delicate evenwicht tussen roofdieren, prooien en hun leefomgeving beïnvloeden. Ook zal het laten zien hoe ons gedrag van invloed is op het onderwijs van dieren, wat weer van invloed is op het milieu.


Orka’s hadden bijvoorbeeld misschien nooit de strandingstechniek ontwikkeld als mensen in de jaren 1980 niet massaal op walvissen hadden gejaagd. Zodra de populaties walvissen waarop de orka’s jaagden afnamen, verlegden de orka’s hun aandacht naar zeehonden en zeeleeuwen. En tot op de dag van vandaag staan die bovenaan het lesprogramma van de orkaschool.

 

E-book wolvenverhaaltjes door en voor kinderen

Heb je hem al gedownload uit onze webwinkel? Het eerste wolvenverhalen e-book. 

Met 15 verhalen geschreven door kinderen voor kinderen. De verhalen zijn niet alleen leuk om zelf te lezen, maar kunnen ook prima gebruikte worden om voor te lezen.

De kinderen kregen de opdracht: "Schrijf een nieuw sprookje of verhaal met daarin de wolf als hoofdpersonage". 
De Leerlingen van de boven schoolse plusgroep SKOVV werden bij dit project begeleid door enkele vrijwilligers van de Werkgroep Wolf Nederland. 

Met de opgedane kennis uit het lespakket konden de leerlingen op basis van hun eigen beeldvorming hun verhalen samenstellen. 
Een aantal van deze verhalen zijn gebundeld in dit boek.

De originele verhalen van de kinderen zijn zo min mogelijk bewerkt en gecorrigeerd zodat het echt hun boek blijft.

 

De redactie heeft wel getracht de leesbaarheid te vergroten door het plaatsen van punten en komma's of het aanmaken van alinea's.


Het resultaat is dit leuke e-book met wolvenverhalen.

 

Eerste wolven doedag zeer succesvol

De allereerste Wolven Doedag van de Werkgroep Wolf Nederland werd door ruim honderd belangstellenden bezocht. Het grootste gedeelte van de geïnteresseerden bestond uit kinderen die meer over de wolf wilden leren.


Er was over het terrein een speciale speurtocht uitgezet waarbij de kinderen letters konden verzamelen. Van deze letters kon aan het eind van de tocht een woord worden gevormd.

"Wolvendrol" was de goede oplossing.


Na wat puzzelwerk slaagde iedereen er in om het woord te vinden en kregen alle deelnemers het mooie boek ‘Time-out’ cadeau.

Naast de speurtocht was er ook veel belangstelling voor de knutseltafel. Hier kon naar hartelust worden gekleurd of een mooi wolvenmasker worden gemaakt.

De uitgebreide informatiekraam vol met geweien, schedels en informatiefolders werd niet overgeslagen. Gelukkig kon de werkgroep over een flink aantal enthousiaste vrijwilligers beschikken, zodat iedereen uitgebreid kon worden geïnformeerd.


De wolvenverjaardagskalender, die als primeur hier te koop was, werd ook al flink afgenomen. Net zoals de tekenkaartjes.

Al met al kan de Werkgroep Wolf Nederland terugkijken op een zeer geslaagd eerste evenement voor de jeugd.


Naast de vele bezoekers, werd ook een flink aantal wolvenwelpen ingeschreven!! De jeugd heeft de toekomst.

De tweede Wolven Doedag staat inmiddels al in de steigers en zal in oktober worden gehouden.

Houd de website en socials in de gaten voor de exacte invulling en datum.


Meer info op: www.werkgroepwolf.nl of www.wolvenwelpen.nl

 

De volgende Wolven Doedag zal plaatsvinden op 19 oktober in Hattem. Noteer de datum dus vast in je agenda.

Zodra het programma bekend is zullen we dit uiteraard uitgebreid met jullie delen.

Waarom wolfwerend rasters geen 3 meter hoog hoeven te zijn.

Bij de discussie over de wolf wordt er regelmatig aangevoerd dat een wolfwerend hekwerk toch niet werkt. Iedere keer worden er vergelijkingen gemaakt met de omheiningen zoals die in dierentuinen en wildparken worden gebruikt.


Een wolf is een wild dier. Als wilde dieren, geven wolven altijd de voorkeur aan een leven in vrijheid boven een leven in gevangenschap. Daarom moeten dierenparken en dierentuinen voorkomen dat ze uit hun gevangenschap ontsnappen met hoge hekken die aan de bovenkant naar binnen zijn gevouwen, maar ook met betonnen ondergrondse bescherming en extra elektriciteitsdraden aan de binnenkant.

Tegelijkertijd moet ook worden voorkomen dat onervaren bezoekers inbreken in de faciliteiten.

Het resultaat zijn drie meter hoge hekken.


De motivatie voor een wolf om uit gevangenschap te komen en de vrijheid in te gaan, is dus niet te vergelijken met het overwinnen van een wolfwerende omheining.


Wolven zijn opportunisten, het zijn wilde dieren die snel een prooi moeten vangen en rekening moeten houden met de kans op verwonding of ontdekking. Als het ze niet lukt om snel in de buurt van grazende dieren te komen en/of een pijnlijke elektrische schok krijgen, geven ze het meestal wel op en wenden ze zich tot een gemakkelijker prooi, namelijk wilde dieren.

Foto : Plumpton Park Zoo - Arctic wolf exhibit

Om uw grazende dieren te beschermen, zijn er dus geen hekken nodig van drie meter. Een goed geplaatst, wolfwerend hekwerk volgens de richtlijnen van BIJ12 geeft in nagenoeg alle gevallen voldoende bescherming. 

Helaas zijn het nog steeds vaak de hekwerken zonder elektriciteit, zonder ondermijningsbeveiliging en zonder minimale bescherming die ervoor zorgen dat de wolf wel bij het vee kan.


Uit de schadecijfers van BIJ12 blijkt nog steeds dat de meeste aanvallen plaatsvonden op vee dat niet voldoende of helemaal niet beschermd werd. 


Als we alle cijfers van gehouden dieren, faunaschade en door wolven bevestigde schade op een rijtje zetten is het helaas nog steeds zo dat de wolven daarom slechts een ​​kleine rol in het leven en de dood van de overgrote meerderheid van boerderijdieren spelen. 

Gemiddeld bestaat slechts 1,6 procent van het dieet van de wolven uit boerderijdieren.


Onlogische vergelijkingen met de streng beveiligde hekken in dierentuinen dienen vaak slechts als excuus om zelf geen gebruik te maken van bescherming en worden zo gebruikt als desinformatie om te doen geloven dat normale wolfwerende rasters helemaal niet werken.

De feiten over wolfwerende rasters spreken die desinformatie in ieder geval tegen.

Verjaardagskalender Werkgroep Wolf Nederland

Heb je hem al besteld? De kalender is samengesteld met alle 12 werken die Ineke Pluim-Perquin heeft vervaardigd. Deze kunstwerken, gemaakt met pastelpotlood, olie- of acrylverf, zijn gemaakt als schilderij/tekening en de afbeeldingen zijn verwerkt in de verjaardagskalender.


Eerder bracht de Werkgroep Wolf Nederland ook al een set van 6 ansichtkaarten met afbeeldingen van de schilderijen van Ineke uit. Deze verjaardagskalender is daar een vervolg op.

De kalender is uitgevoerd in stevig papier en voorzien van een spiraalband om de maanden makkelijk om te slaan. Uiteraard ontbreekt een haakje om de kalender op te hangen niet.

De verjaardagskalender is te koop voor € 13,95 (incl. verzending). 

Wees er snel bij, want de oplage is beperkt.

 

Verjaardagskalender

Ontdek een kalender vol betoverende pasteltekeningen van Ineke Pluim-Perquin, waar elke maand een nieuwe visuele verrassing biedt. Exclusief verkrijgbaar bij onze werkgroep! Ineke Pluim-Perquin heeft deze prachtige tekeningen speciaal voor ons gemaakt. En voor de liefhebbers zijn er ook nog eens 6 van haar meesterwerken beschikbaar als ansichtkaarten in onze webwinkel.
Afmeting: A4, 210 x 297 mm
Materiaal: Houtvrij hoge kwaliteit 250 g/m²
Afwerking: Mat, enkelzijdige bedrukking en een wire-o met ophanghaak

Klik om de kalender te bestellen

Wandelingen locatie Arnhem tijdelijk opgeschort

Wandelingen locatie Arnhem tijdelijk opgeschort

De wandellocatie Arnhem is tijdelijk uit ons aanbod gehaald in verband met gezondheidsproblemen van één van onze gidsen. We hopen uiteraard op een spoedig herstel.

 

Ondanks het wegvallen van deze locatie, kunt u uiteraard terecht op een van de vier overige locaties om deel te nemen aan de informatieve wandeling. Kijk in onze agenda voor de overige locaties, data en beschikbare plekken.

I.v.m. de vakantie verschijnt er geen nieuwsbrief in Juli

I.v.m. met de vakantie verschijnt er in de maand juli geen nieuwsbrief.

 

We wensen iedereen een geweldige zomer en veel vakantieplezier. 

 

In augustus zijn we weer terug met een nieuwe nieuwsbrief.

Zienswijze ‘Samen leven met wolven in Nederland’ aangeboden aan minister Van der Wal.

Beeld: ©RDA

Afgelopen week is de zienswijze van de Raad voor Dieraangelegenheden aangeboden aan de demissionair minister Christianne van der Wal-Zeggelink.

De zienswijze van de Raad is opgesteld op verzoek van de ministers van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) en voor Natuur en Stikstof en is mede tot stand gekomen door maatschappelijke dialoog, die de RDA heeft georganiseerd samen met Publiquest, en een inventarisatie door een kennisteam met externe experts.

Een tweetal vrijwilligers van De Werkgroep Wolf Nederland waren betrokken bij de maatschappelijke dialoog sessies op basis van hun persoonlijke betrokkenheid. 

Maandag 27 mei stond de slotbijeenkomst dialoog wolven op het programma in Bunnik. Daar werd iedereen bijgepraat over de totstandkoming van de zienswijze en de bevindingen. 

De RDA beveelt de overheid aan een landelijke uitvoeringsagenda voor wolven en samenleving op te stellen, waardoor alle belanghebbenden concreet aan de slag kunnen gaan. De uitvoeringsagenda zou de erkenning van de intrinsieke waarde van àlle dieren als uitgangspunt moeten hebben, de wet- en regelgeving als randvoorwaarden en zou moeten aansluiten bij een bredere visie op de toekomst van natuur(herstel) in Nederland. De uitvoeringsagenda dient de volgende drie elementen
te bevatten:

  1. Visie op de ruimte voor wolven in Nederland
  2. Aandacht voor de sociale dimensie
  3. Een stevige basis met informatie, kennis en onderzoek

Deze drie elementen worden in de complete aanbeveling nader uitgewerkt. Gedurende het adviestraject
is het de RDA duidelijk geworden wat de kaders zijn voor een goede discussie over de toekomst van dit vraagstuk en welke criteria van belang zijn voor de afwegingen.

Via deze link is e.e.a. na te lezen.

Agenda gratis informatieve wandelingen Werkgroep Wolf

De Werkgroep Wolf Nederland organiseert iedere maand diverse wandelingen op verschillende locaties in het land. Deze wandelingen bieden we geheel kosteloos aan. 
Tijdens de wandeling vertellen we alles over de Wolf, zijn leefgebied, zijn prooien en mogelijke preventiemiddelen. Reserveren is verplicht.
Wil je een keer mee? Klik op de een van de wandelingen om de beschikbare data en plekken te bekijken en reserveer je tickets.

Deze nieuwsbrief is een uitgave van Werkgroep Wolf Nederland
Aan de inhoud van deze nieuwsbrief kunnen geen rechten worden ontleend
Niets uit deze uitgave mag worden gebruikt of vermenigvuldigt zonder uitdrukkelijke toestemming van Werkgroep Wolf Nederland.
Werkgroep Wolf Nederland is een notariële vereniging, en staat ingeschreven bij de KvK onder: 83976310.