Werkgroep Wolf Nederland

Wil je in contact komen met de redactie van de nieuwsbrief? We zijn te bereiken op: nieuwsbrief@werkgroepwolf.nl

Wolven en verkeer zijn niet zo'n goede combi. Het aantal wolven dat slachtoffer werd van het verkeer in Nederland staat inmiddels op 18 (waarvan 1 vermoedelijk). Daarnaast zijn er 2 aangetroffen onder verdachte omstandigheden en is er een afgeschoten. Het trieste totaal staat daarmee op 21 wolven. 
De eerste dode wolf die in de Noordoost polder werd gevonden is niet meegenomen omdat deze niet in Nederland is omgekomen, maar hier is neer gelegd en afkomstig bleek uit Polen.

Ondanks dat uit waarnemingen in het veld blijkt dat gevestigde wolven steeds meer leren leven met het drukke verkeer in Nederland. (Zie dit bericht op Facebook) blijft het ook een risico wanneer de wolven in aanraking komen met het Nederlandse verkeersnetwerk.

Ook in Duitsland is het verkeer doodsoorzaak nummer een. Daar kwamen in 2021/2022 102 wolven om. Ook vonden 18 wolven een natuurlijke dood en werden er 13 op illegale wijze gedood. De doodsoorzaak van nog eens 8 wolven is onduidelijk en 2 wolven werden gedood als onderdeel van beheersmaatregelen. Meer dan de helft van de in het verkeer omgekomen wolven in Duitsland waren pups, dus in hun eerste levensjaar.

De kans dat er in de toekomst nog meer wolven zullen omkomen in het verkeer is dus groot. Vooral "jonge" onervaren wolven lopen een verhoogd risico wanneer zij hun roedel verlaten op zoek naar een eigen leefgebied. Door de ingenomen leefgebieden wordt het ook steeds lastiger om een geschikte plek te vinden en zullen de uitstapjes mogelijk groter worden met alle gevaar van dien.

Afgelopen weekend werden er maar liefst 3 wandelingen van de Werkgroep Wolf Nederland gehouden.
Tijdens een van de wandelingen in Gortel was er deze keer een bijzondere deelnemer. Een verslaggever van BNR Nieuwsradio liep mee om een impressie te maken (van de wandeling) van de Werkgroep Wolf Nederland voor de meerdelige podcast over de wolf die BNR maakt in opdracht van de provincies. De planning is dat deze podcast uitgezonden wordt rond 4 oktober 2023 (dierendag). Mogelijk wordt de podcast ook uitgezonden op de radio.
Zodra de precieze verschijningsdatum bekend is zullen we deze met jullie delen.
Weer een leuke ervaring 

De Mongoolse wolf is ook bekend als de Tibetaanse wolf of als de ondersoort van de Grijze Wolf - Canis Lupus Chanco. Het is een kleinere wolf dan zijn neefje de grijze wolf en weegt meestal maar ongeveer 45 kg.

Hij heeft ook de bijnaam Woolly Wolf vanwege zijn dichte ondervacht. Hij komt oorspronkelijk uit Centraal-Azië en strekt zich uit van Turkestan, Tibet tot Mongolië, Noord-China, de westelijke Himalaya in Kasjmir en zelfs tot het Koreaanse schiereiland. Momenteel leven er ongeveer 70.000 Mongoolse wolven in het gebied. Normaal gesproken vormen deze wolven geen grote roedels, maar reizen ze in groepen van 2 of 3. Ze voeden zich voornamelijk met hazen.
Ze voeden zich het hele jaar door met hazen, in de zomer met marmotten en in de winter jagen ze ook op geiten en schapen als die beschikbaar zijn, omdat ze zich door de diepe sneeuw niet kunnen bewegen.

Qua uiterlijk lijkt hij op de Euraziatische wolf, maar hij heeft kortere poten. Zijn snuit is echter bijna identiek aan die van de Euraziatische wolf. Hij heeft ook opvallende gouden ogen die dwars door je heen lijken te kijken en zijn behoorlijk betoverend. De Mongoolse of Tibetaanse wolf wordt door sommige wetenschappers beschouwd als de waarschijnlijkste voorouder van de huishond. Dit komt door zijn kleine formaat en onderkaakmorfologie, waarbij opvalt dat het bovenste deel van de onderkaak naar achteren is gedraaid bij zowel de Mongoolse wolf als de hond, maar niet voorkomt bij andere ondersoorten van de grijze wolf.

De Mongoolse wolf speelde en speelt nog steeds een belangrijke rol in de Mongoolse cultuur. Men gelooft dat Ghengis Khan en de Mongolen afstammelingen waren van hun spirituele voorouder, de Mongoolse wolf. Zoals wordt geschreven in het boek The Secret History over Ghengis Khan, werden de wolven gerespecteerd om hun kracht, sluwheid en vasthoudendheid. Omdat de Mongolen herders en jagers waren, hadden ze veel respect voor de wolf als een krachtige en bekwame jager. Zelfs vandaag de dag worden de wolven in Mongolië nog zeer gerespecteerd. Men gelooft dat niemand een wolf kan zien, tenzij hij of zij zijn gelijke is, en je kunt een wolf niet doden tenzij hij ervoor kiest om zich aan jou te onderwerpen.

Screenshot of behind the scenes promotional video of Wolf Totem (The last Wolf)

Hoewel velen de wolven respecteren, zijn er ook mensen die dit geloof niet delen. Wolven zijn in het verleden bejaagd omdat sommigen ze als een bedreiging voor het vee zagen. In het recente verleden werden tot 5000 wolven per jaar bejaagd en gedood. Een populaire jachtmethode was het gebruik van de steenarend om de wolf aan te vallen. Tegenwoordig jagen de Mongolen niet meer op de wolf zoals in het verleden, maar net als in andere delen van de wereld wordt de wolf nog steeds onderworpen aan de gruwelijke sport van trofeejacht.

Als je in de ogen van deze prachtige kleine wolf kijkt, begin je ook te begrijpen waarom de Mongolen ontzag voor hem hadden en vereerd waren zichzelf de afstammelingen van de geest van deze wolf te mogen noemen. De Mongoolse wolf is een perfect voorbeeld van de majestueuze schoonheid, loyaliteit en sterke geest die alle grijze wolven ter wereld bezitten.

Een paar jaar geleden, en eeuwen na het dode van de laatste wolf in Groot-Brittannië (een dier gedood in Sutherland in 1621), begonnen de discussie over de herintroductie van de wolven in Engeland weer. Ook het idee om de lynx opnieuw te introduceren werden geopperd. Maar de discussie verstomde weer snel. Hoewel rewilding zich de afgelopen 10 jaar verder en sneller heeft verspreid dan men had kunnen dromen, volgt het een bepaald patroon, door ecologen beschreven als "niet-trofisch". Trofische verwildering betekent het terugbrengen van belangrijke ontbrekende soorten, het herstellen van ecologische processen en het creëren van zelfregulerende systemen. In plaats daarvan worden de meeste van de opnieuw verwilderde plekken, hoewel ze nu veel rijker aan natuur zijn, nog steeds nauw beheerd door mensen. Mensen nemen de rol aan van wilde roofdieren, beperken het aantal herbivoren en verplaatsen ze. Dat is prima voor zover het gaat. Maar daar is men blijkbaar niet zo goed in.

           
Tot het begin van de 20e eeuw waren herten afwezig in een groot deel van Groot-Brittannië. De ree was uitgestorven in Engeland, de edelherten beperkt tot geïsoleerde plekken, en niet-inheemse damherten tot hertenparken en grote landgoederen. Een eeuw later heeft Groot-Brittannië zes soorten herten, waarvan vier exotisch: rood, ree, damhert, Reeves' muntjak, Chinees waterhert en Japanse sika. Tot op zekere hoogte was de uitbreiding van de hertenpopulatie een groot succes. Maar uiteindelijk bleek het een enorme mislukking. Herten hebben het zo goed gedaan (behalve in Wales) dat ze nu een groot probleem vormen.

Er zijn geen betrouwbare schattingen van het aantal herten in Groot-Brittannië, maar het lijdt geen twijfel dat ze enorm zijn gegroeid en blijven stijgen. Er zijn verschillende redenen: meer betaalbaar voedsel (tot voor kort), wat minder stroperij betekende; nieuwe bossen en plantages; warmere winters; en in de herfst zaaien, waardoor er het hele jaar door gewassen zijn voor herten om te eten. Maar bovenal groeit hun aantal omdat er geen effectieve manier is om ze te beheersen. Het resultaat is succes van het soort dat je in de natuur niet zou verwachten: een studie schat het overlevingspercentage van muntjak geboren in het VK op 60-70% en van reeën op een verbazingwekkende 83%.

 
Het resultaat is een ecologische ramp. In veel delen van het land maken herten de vestiging van nieuwe bossen of zelfs het onderhoud van bestaande bijna onmogelijk. Ze snuffelen tussen jonge bomen en hergroei van afgezaagde stronken. De bossen die niet overbegraasd zijn door vee, worden overbegraasd door herten. Het effect is hetzelfde: als volwassen bomen afsterven, worden ze niet vervangen. In de Schotse Hooglanden keren bomen pas terug als het aantal herten onder de vijf per vierkante kilometer ligt. Maar op sommige plaatsen zijn het er 15 of 20.

Zware begrazing in bossen vermindert het aantal kleine zoogdieren, nachtegalen en andere zangers, mezen, heggenmus en vele andere soorten.

Om de zoveel tijd wordt er een" groot initiatief" gelanceerd om het aantal herten onder controle te houden. Werkgroepen, strategieën en actieplannen worden aangekondigd en vervolgens onmiddellijk weer stopgezet. Een paar jaar later zal iemand anders in de regering het probleem ontdekken en zelf een "groot initiatief" lanceren.

Er zijn drie manieren om herten te bestrijden, en geen enkele werkt in het VK. De eerste is uitsluiting. Hard hekwerk is extreem duur en geen belemmering voor muntjak. Schrikdraadhekwerk heeft constant onderhoud nodig en om redenen die mysterieus blijven, letten reeën er nauwelijks op. Anticonceptie is nutteloos: je moet binnen 40 meter naderen om een ​​dart af te vuren. Er is geen andere veilige manier om de chemicaliën aan een hertenpopulatie te leveren.

Muntjak

Sika hert.

Chinese waterree

Het enige dat overblijft, is schieten. In sommige Europese landen werkt het. De staat beslist hoeveel herten er moeten worden neergeschoten en landeigenaren moeten samen het plan uitvoeren. Maar de Britse ziekte is het verheffen van privébelangen boven het algemeen belang. Overheden zorgen ervoor dat niemand het gedrag van grootgrondbezitters kan beperken, hoe ernstig de gevolgen ook zijn. Het House of Lords, waar eigenaren van overbevolkte herten-landgoederen 10.000 keer zo bevolkt zijn als in de naties die ze geacht worden te vertegenwoordigen, zorgde er historisch gezien voor dat de belangen van de samenleving nooit de belangen van de lords kunnen overstijgen.

Overheden hebben herhaaldelijk geprobeerd een markt voor hertenvlees te stimuleren om het ruimen aan te moedigen, maar het enige zekere resultaat is het stimuleren van de hertenteelt, vooral in Nieuw-Zeeland, waaruit er nu 3000 ton van dit vlees per jaar wordt geïmporteerd. Het is te gek in een land dat overspoeld wordt door wilde herten. Een deel ervan wordt in Schotland verkocht als "Highland Game".

Na jaren van deze onzin is het duidelijk dat mensen in Groot-Brittannië een onbetrouwbare controleagent zijn. Ze kondigen plannen aan, maar voeren ze niet uit. Ze stellen stimulansen voor, maar slagen er niet in deze te leveren of genereren de verkeerde resultaten. Ze maken zich zorgen over het probleem, maar slagen er voortdurend niet in het op te lossen.

Wolven en lynxen daarentegen gaan door met hun werk. Wolven mogen per commissie jagen, maar ze beginnen met een consensus dat er gejaagd moet worden. Ze vereisen geen prikkels of actieplannen, strategiedocumenten of werkgroepen. Lynx, als eenzame jagers, hoeft de kwestie niet eens te bespreken.

Elders in Europa hebben deze predators, vooral wolven, zich weer verspreid naar een groot deel van hun vroegere verspreidingsgebied. Waar wolven terugkeren, is de uitkomst minder Roodkapje dan Robin Hood: een herverdeling van ecologische rijkdom ten voordele van het hele systeem. In het VK houden ze koppig vol dat hun terugkeer "onrealistisch" is. De "realistische" optie is blijkbaar om hetzelfde te blijven doen, terwijl je andere resultaten verwacht: steeds meer werkgroepen, totdat de laatste boom valt en er geen jonge boompjes meer over zijn om hem te vervangen.

Breng de wolf en de lynx terug en alle andere inheemse soorten die mensen in dit land bereid zijn te accepteren. Onze levende systemen – en ons leven – zullen er des te rijker voor zijn.

Bron: https://www.theguardian.com/commentisfree/2023/aug/11/britain-deer-population-ecological-disaster-wolves-humans-predators

SEVILLA - Het Zuid-Spaanse Andalusië was ooit het thuis van een bloeiende wolvenpopulatie. Nu heeft het de trieste eer de officiële verdwijning van de populatie in Andalusië van deze iconische soort te moeten melden.

Reden voor dit verlies is volgens natuurbeschermers het verlies van leefgebied, stroperij en illegale jacht als belangrijke oorzaken van deze tragische gebeurtenis. Sinds 2003 heeft de regionale overheid van Andalusië getracht de lokale wolvenpopulatie (Canis lupus signatus) te monitoren en het conflict tussen de dieren en de lokale boeren te beperken.
Echter, een recent rapport van het milieudepartement van de Andalusische regering bevestigt een zorgwekkende constatering: "Sinds 2020 is er geen teken van de aanwezigheid van de wolf in Andalusië." Dit is hoewel de wolf een beschermde diersoort is.

Bron: Gérard van Drunen - Flickr

Tot 2010 waren er naar schatting zes tot acht wolvenroedels in de regio, voornamelijk in de Sierra Morena, met in totaal tot wel 56 individuen. Experts geven nu echter aan dat er sinds 2013 geen bewijs is geweest van wolven in Andalusië en waarschijnlijk zelfs geen voortplantingsgroep sinds 2003.

Dreigingen 

"Dit is slecht nieuws en het bevestigt de negatieve trend voor de weinige overgebleven wolvenroedels in Zuid-Spanje", zegt Luis Suárez, de coördinator van natuurbehoud voor het Wereld Natuur Fonds in Spanje. Hij benadrukt de ernst van de situatie en de dreigingen die de wolven in Zuid-Spanje hebben ervaren: "Ze worden bedreigd door fysieke en genetische isolatie van de wolven in de rest van Spanje, door verlies van leefgebied, stroperij en illegale jacht."

Gebrek aan politieke wil om maatregelen te nemen

Suárez wijst met een beschuldigende vinger naar de regionale overheid van Andalusië. "Het beschamende verlies van wolven in Andalusië hangt direct samen met het gebrek aan politieke wil om natuurbeschermingsmaatregelen te nemen", verklaart hij. Volgens hem had de overheid jarenlang de kans om actie te ondernemen, maar is deze verlamd door angst voor confrontatie met de jachtlobby en veehouders.

Iberische Wolf. Lobo ibérico. (Ana Retamero/ WWF)

"Geen tijd voor excuses"

"Nu is het tijd voor de overheid om de verantwoordelijkheid te nemen en aan het werk te gaan om de terugkeer van deze soort naar de zuidelijke bergen zo snel mogelijk te garanderen", zegt hij. "Er is geen tijd voor excuses."

Spanje is thuisbasis van grootste wolvenpopulatie in Europa

Ondanks deze sombere situatie in Andalusië, blijft Spanje de thuisbasis van de grootste wolvenpopulatie van Europa. In de 19e eeuw waren er ongeveer 9000 wolven verspreid over het hele land. Maar door een uitroeiingsbeleid waren er in de jaren 70 slechts enkele honderden over. Sinds de jaren 70, toen vergiftiging werd verboden, is de soort langzaam aan het herstellen.

Volgens de officiële telling in 2021 zouden er tussen de 2000 en 2500 wolven verdeeld over 297 roedels in Spanje leven. De tragische gebeurtenis in Andalusië benadrukt de noodzaak voor effectievere natuurbeschermingsmaatregelen in Spanje en daarbuiten. Het is een pijnlijke herinnering dat het behoud van wilde soorten niet alleen een morele verplichting is, maar ook essentieel voor het behoud van de biodiversiteit en de gezondheid van onze ecosystemen.

Sinds 5 juli 2023 is de Werkgroep Wolf Nederland door de belastingdienst aangemerkt als ANBI. ANBI staat voor Algemeen Nut Beogende Instelling en geeft donateurs van een ANBI de mogelijkheid om hun giften af te trekken van de inkomsten- of vennootschapsbelasting.

De werkgroep ontvangt regelmatig grote en kleine donaties. Met deze donaties bekostigen we onze werkzaamheden en activiteiten. Voor het verkrijgen van de ANBI-status dient een organisatie te voldoen aan verschillende richtlijnen en is het verplicht om haar doelstellingen, jaarverslagen en statuten openbaar te maken. Daarmee krijgen eventuele Donateurs een transparant beeld van het reilen en zeilen van de organisatie.
Voor meer informatie over de ANBI-status kun je terecht op de pagina op onze website: https://werkgroepwolf.nl/over-ons/anbi

Bron: Lucy Schultz

We berichten al eerder dat we zijdelings meewerken aan het onderzoek van de Universiteit van Leiden om het dieet van wolven in Nederland (buiten het Kroondomein) in kaart te brengen. 

Het onderzoek wordt in samenwerking met Zoogdiervereniging, Universiteit Antwerpen en Stichting Leo gecoördineerd door Kevin Groen van het Centrum voor Milieuwetenschappen (CML) van de universiteit Leiden en wordt gefinancierd door het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV).

Het doel van het onderzoek is om een zo'n duidelijk mogelijk beeld te krijgen wat de wolven in Nederland nuttigen. Daar is al in een eerder stadium onderzoek naar gedaan in het Kroondomein, maar nog onvoldoende buiten het Kroondomein. Ook zijn er al diverse resultaten van wolvendieet in het buitenland.

Voor het lopende onderzoek is een protocol ontwikkeld in overleg met Dick Clees en Glenn Lelieveld van de Zoogdiervereniging. Daarbij worden hele drollen bemonsterd om zo ook de biomassa consumptie te kunnen schatten. 

Een drol heeft voor wolven een hele belangrijke functie in de communicatie met elkaar en met vreemde wolven. Ondanks dat voor dit onderzoek de hele drol wordt weggenomen, is dit geen probleem omdat er maar een klein % van alle drollen die geproduceerd worden wordt weggenomen en de geur wel aanwezig blijft. 

Een submonster van de totale drol wordt gebruikt voor eDNA analyse en de rest van de rol wordt daarna verder geanalyseerd. 

Dit betekent een desinfectie op minimaal 80 graden C om daarna gewassen en gedroogd te worden. 

Haren en botresten van de prooien worden daarna gescheiden en de haren worden op kleur en textuur bij elkaar gelegd. Van iedere haarsoort worden uiteindelijk een vijftal haren microscopisch onderzocht en op soort gedetermineerd. Het hele proces is zeer arbeidsintensief en neemt zo'n dag per drol in.

De doorgegeven foto en locatie van de door onze vrijwilligers gevonden drollen, worden automatisch uit onze waarnemingsapp verstuurd naar de onderzoekers.
Zij kunnen dan aan de hand van de foto en de locatie bepalen of de drol te gebruiken is. Lijkt dit het geval dan zal de drol worden opgehaald door een van de onderzoekers.

De door onze vrijwilliger gevonden drol die boven op een boomstam lag, bleek prima te voldoen om te gebruiken in het onderzoek.

De vrijwilliger was enorm verbaasd toen de gevonden drol de volgende dag was verdwenen.

Navraag gaf direct uitsluiting. De betreffende drol was inderdaad opgehaald en gebruikt voor het onderzoek.
Een mooie bevestiging dat e.e.a. prima werkt. 

De eerste resultaten van het lopende onderzoek worden in het voorjaar van 2024 verwacht.

Wie een bijdrage wil leveren aan dit onderzoek kan zijn waarnemingen van drollen melden via de Werkgroep Wolf Nederland. Stuur een foto van de drol, datum en locatie via whatsapp naar: 06-22241716.

Uiteraard verzoeken we eenieder om zijn waarnemingen te melden bij wolven in Nederland via: https://www.wolveninnederland.nl/wolf-gezien

Een van de zaken die in het wolvenplan staat vermeld is dat bij een "probleem"- wolf men deze zou kunnen uitrusten met een Gps-tracker. Daarmee kan dan heel eenvoudig worden gescreend waar de wolf zich bevindt en geweest is. Volgens deze zogenaamde escalatieladder had bijv. minder schuwe wolf van het Nationaal Park de Hoge Veluwe kunnen worden uitgerust met een Gps-tracker nadat deze zou worden beschoten met paintball kogels. 

Behalve dat je het dier kunt "volgen" en daarbij een schat aan informatie krijgt over het reilen en zeilen van de wolf, kan het ook helpen bij het terugvinden van het lichaam bij eventueel overlijden en is onderzoek op het dode dier makkelijker.

Begin augustus kon een zender van een gezenderde wolf uit Zwitserland in Hongarije terug gevonden worden. Deze werd gevonden in een riviertje. Echter, van de wolf ontbrak elk spoor. Door onderzoek bleek al snel dat het dier geen natuurlijke dood was gestorven en de zender moedwillig in de rivier was gedumpt.

Onderzoek leidde naar 2 mannen en een 9-jarige jongen die betrokken zijn bij het afschieten van de wolf. Als e.e.a. wordt bewezen kunnen de mannen rekenen op een flinke gevangenisstraf. 

Grootste nadeel van een GPS-tracking systeem is dat het stroom nodig heeft om te functioneren.
Deze stroom wordt in de meeste gevallen geleverd door een batterij in de halsband. Hierdoor wordt de halsband over het algemeen zwaarder en groter, ondanks dat deze technology steeds verfijnder wordt.

In Denemarken is nu een Gps-tracker ontwikkeld die werkt op kinetische energie. Door de bewegingen die een dier maakt, wordt deze omgezet naar energie die vervolgens wordt opgeslagen om het Gps-systeem te voorzien van de nodige stroom.

GPS tracker op kinetische energie

Eerdere systemen die bijv. gebruik maakten van zonne-energie bleken ook niet toereikend. Behalve dat de zonnecellen zeer kwetsbaar zijn (glas) gaat het bij monitoring ook vaak om nachtdieren en dan schijnt de zon niet.

Rasmus W. Havmøller heeft in samenwerking met onderzoekscollega's van de Universiteit van Kopenhagen (UCPH), het Max Planck Instituut voor Diergedrag en de Technische Universiteit van Denemarken (DTU) een batterijloze GPS-detector voor wilde dieren ontwikkeld. Dit innovatieve apparaat werkt, zoals gezegd, op kinetische energie die wordt opgewekt door de beweging van het dier.

De Kinefox Gps-tracker biedt een ideale oplossing voor rewilding initiatieven en pakt het probleem aan van inadequaat toezicht op dieren na vrijlating in het wild, wat tot controversiële discussies heeft geleid. In tegenstelling tot traditionele Gps-trackers werkt Kinefox zonder batterij en maakt het gebruik van een condensator om energie op te slaan die wordt gegenereerd door de bewegingen van het dier. De gegevensoverdracht verloopt via het wijdverbreide draadloze Sigfox-netwerk. De Kinefox-zender kost ongeveer € 270 en is gebaseerd op een open-source-ontwerp, wat zorgt voor wijdverspreide toegankelijkheid.
Het is daarmee ook meteen een stuk goedkoper dan bijv. monitoring op basis van DNA waarbij ieder sample moet worden onderzocht en per sample ook zo'n 150 euro kost.

De tracker geeft waardevolle inzichten in de toestand van het gevolgde dier door het activiteitenpatroon ervan te analyseren met behulp van de ingebouwde versnellingsmeter. Rasmus W. Havmøller benadrukt het potentieel van de tracker voor toezichttaken die veel middelen vereisen, zoals het voorkomen van verhongering bij wilde paarden en vee. Deze technologie vermindert de noodzaak voor dagelijkse handmatige inspecties, omdat veranderingen in bewegingspatronen kunnen duiden op ziekte, waardoor de naleving van de toezichtwetgeving wordt bevorderd en het algehele dierenwelzijn wordt verbeterd.

Reguliere GPS-halsband waarbij de batterij een zwakke schakel is, maar ook zorgt dat de halsband onnodig zwaar en groot is.

Kinefox, de batterijloze Gps-tracker, helpt niet alleen bij initiatieven voor herbebossing, maar heeft ook de potentie om bedreigde diersoorten te beschermen door cruciale kennis te verschaffen over hun gedrag en bewegingen. Onderzoeker Rasmus W. Havmøller benadrukt het belang van het begrijpen van de verspreiding van soorten, het voorkomen van schade zoals schietpartijen of vergiftigingen en het verbeteren van de beschermingsinspanningen. Het onderzoeksteam achter Kinefox bestaat uit wetenschappers van de Universiteit van Kopenhagen, het Max Planck Instituut voor Diergedrag en DTU Engineering Design and Product Development.

De ontwikkeling van het Kinefox kinetisch energiesysteem betekent een belangrijke vooruitgang in de technologie voor het volgen van wilde dieren. Door een duurzame en kosteneffectieve oplossing te bieden, heeft Kinefox de potentie om een revolutie teweeg te brengen in het monitoren en behouden van wilde dieren op de lange termijn. Het vermogen van het systeem om energie te halen uit de bewegingen van dieren, de mogelijkheden voor datatransmissie en de functies voor gezondheidsbewaking maken het een veelbelovend hulpmiddel voor volgen en de bescherming van bedreigde diersoorten. Voortdurend onderzoek en samenwerking met belanghebbenden zal verdere validatie en optimalisatie van Kinefox voor verschillende diersoorten vergemakkelijken, waardoor de effectiviteit in real-world toepassingen wordt gegarandeerd.

Bron: https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0285930

Wolven markeren middels ontlasting en urine hun territorium. 
Met die uitwerpselen communiceren ze onderling om te laten weten dat bijv. het leefgebied bezet is of dat ze op zoek zijn naar een partner etc.

Daarnaast poepen ze ook meestal een eindje van het nest vandaan. Dat is niet alleen om hygiënische redenen; Ze doen dit om te voorkomen dat ze geïnfecteerd raken door de parasitaire eitjes in hun eigen ontlasting. Daarnaast gebruiken hun uitwerpselen ook om te communiceren met andere roedels/wolven. Dit doen ze door meerdere uitwerpselen in hetzelfde gebied te laten vallen.

Bijna altijd vind je hun uitwerpselen midden of aan de rand van de (wandel)paden, maar ook kruisingen hebben hun voorkeur. De kans dat je drol dan wordt opgemerkt is aanzienlijk groter. Tevens houden ze rekening met bijv. de windrichting. Daardoor reiken de “geurvlaggen” verder.  maar wanneer er sprake is van een nest en/of jongen doen ze dit meestal iets minder opzichtig. 

Markering boven op een boomstronk

Het lijkt er op dat wolven op de Zuidwest Veluwe een andere en bijzondere manier hebben gevonden om hun territorium af te bakenen. 
Een van onze vrijwilligers vond een uitwerpsel op een vrij bijzondere plek: Boven op een afgezaagde boomstronk, langs de kant van de weg, lag een aanzienlijke drol. Gezien de inhoud van haren en botjes en de grote is deze vrijwel zeker van een wolf.
Het gebruik van verhogingen zie je wel vrij veel bij vossen. Zij verkiezen vaker een boomstronk of zandbult om hun uitwerpselen neer te leggen. 

Blijkbaar doen ze dit wel vaker. Zo werden er o.a. in Duitsland al diverse wolvendrollen gevonden op zo’n 20 à 30 cm hoogte in kleine boompjes en struiken maar ook daar ook op boomstronken.

Mocht je dus op zoek gaan naar markeerplekken van de wolf, kijk dan ook eens iets hoger dan alleen de paden.

Veel van onze lezers en vrijwilligers begeven zich regelmatig in de (Nederlandse) natuur en leggen daarbij soms een mooi moment vast op foto. Om iedereen mee te laten genieten van deze momenten plaatsen we hier een kleine selectie van de beelden.

, heb jij ook een speciaal moment op camera vastgelegd? Deel het dan met de redactie en wie weet staat jou moment in de volgende nieuwsbrief van Werkgroep Wolf Nederland.

In onze nieuwsbrief van Mei besteedde we al aandacht aan dit bijzondere project in Slowakije: White Wilderness.

Het decor van dit project is de spectaculaire regio Liptov, gelegen tussen het Nationaal Park Tatra in het noorden en het Nationaal Park Lage Tatra in het zuiden, is een echte traktatie voor liefhebbers van natuur en buitenleven. Ongeveer 50% is bedekt met bossen die tot 1500 meter boven zeeniveau reiken. Daarachter ligt een zone met dwergdennen en nog hoger liggen alpenweiden. In de winter trekt een groot deel van de fauna, waaronder carnivoren en hun prooien, naar de uitlopers en de valleien om de diepste sneeuw te vermijden.

White Wilderness brengt internationale vrijwilligers en lokale mensen, natuurbeschermers, boswachters, landeigenaren en jagers samen. Onder nauw toezicht van ervaren projectmedewerkers sporen de leden van het onderzoeksteam wolven en lynxen op, controleren ze camera's op afstand en verzamelen ze monsters voor DNA-analyse. Hierdoor kunnen we een betrouwbare schatting maken van het aantal dieren in het gebied en veranderingen detecteren die dringend ingrijpen vereisen.

Je kunt meehelpen met dit project door je als vrijwilliger aan te melden. Tijdens het project verblijven de vrijwilligers in een volledig gerenoveerd, door een familie gerund pension met douches en moderne voorzieningen, gelegen in een bosrijke omgeving aan de rand van het Nationaal Park Nízke Tatry (Lage Tatra). De gedeelde slaapkamers zijn geschikt voor 2-4 personen en er is een eetkamer/gemeenschappelijke ruimte. Maaltijden op velddagen zijn: ontbijtbuffet, lunchpakket, gekookt diner.

Verzamelen van de DNA-samples

Deelnemers gaan op eigen gelegenheid naar het ontmoetingspunt op het hoofdstation van Bratislava op zaterdagmiddag. Vanaf dit punt tot de aflevering op dezelfde plaats de volgende vrijdagmiddag worden alle noodzakelijke reis, accommodatie, eten, uitrusting en training in het land verzorgd. Alle deelnemers moeten een adequate medische en reisverzekering afsluiten. Op de website van het project vind je de nodige informatie.

Je moet bereid zijn om 10-20 km per dag te lopen in heuvelachtig tot bergachtig terrein met sneeuwbedekking. Op sommige routes zijn sneeuwschoenen nodig, die worden verstrekt. Maak je geen zorgen als je ze nog nooit hebt gebruikt, het is niet moeilijk en je krijgt instructie en tijd om te oefenen.

WANNEER?
Het veldwerk wordt elke winter gedurende een periode van 3 weken uitgevoerd. Dit valt samen met de beste kans op sneeuwbedekking voor trackingdoeleinden en om de populatiestatus aan het einde van het jachtseizoen te beoordelen. Je kunt 1 week (6 nachten), 2 weken (13 nachten) of alle 3 weken (20 nachten) meedoen. De data voor 2024 zijn:

Week 1: 13 januari  –  19 januari 2024 Op moment van schrijven nog 9 plekken beschikbaar.
Week 2: 20 januari  –  26 januari 2024 Op moment van schrijven nog 7 plekken beschikbaar.
Week 3: 27 januari  –  2 februari 2024 Op moment van schrijven nog 9 plekken beschikbaar.

PRIJZEN EN RESERVEREN
Het project wordt bijna volledig gefinancierd door bijdragen van vrijwilligers. Om 1 week aan het project deel te nemen vragen ze een bijdrage van € 990,-. Dit is inclusief 6 overnachtingen, maaltijden, uitrusting, training, lezingen, veldwerk en vervoer in het land. Blijf voor een tweede week en ontvang 10% korting, doe mee voor alle drie de weken en je krijgt 15% korting! Als je student bent of voor een erkende liefdadigheidsinstelling of non-profitorganisatie werkt, kan er eventueel extra korting geven. 

GEÏNTERESSEERD?

Ben je geïnteresseerd om deel te nemen aan dit leerzame project? Neem dan contact op met Michan Biesbroek, vrijwilliger van de Werkgroep Wolf Nederland. Hij kan je meer vertellen en helpen met de aanmelding. De deelnemers die zich via Michan aanmelden ontvangen tevens een uniek T-shirt van de organisatie.

Voor meer info over het project: http://slovakwildlife.org/en/activities/whitewilderness

De jeugd heeft de toekomst! Zo ook de toekomst van de wolf in Nederland.
Wij van Werkgroep Wolf Nederland vinden het belangrijk om kinderen niet te sturen in hun mening. We willen ze zelf laten onderzoeken en op basis daarvan hun eigen mening laten vormen.  

“Leer een kind niet wat ze moeten zien, maar waar ze kunnen kijken. Niet wat ze moeten denken, maar hoe ze moeten denken.”

Bovenstaande zijn de eerste zinnen van ons verstuurde persbericht over de introductie van ons lespakket voor het basisonderwijs.
We hebben er al regelmatig over bericht in de nieuwsbrief en op onze socialmedia. Met de start van het nieuwe schooljaar hebben we het pakket extra onder de aandacht gebracht van diverse media en (onderwijs) instanties.

De informatie in het lespakket is geheel geüpdatet naar de huidige tijd. Naast het vormen van een eigen mening over de wolf, vindt de Werkgroep Wolf Nederland het enorm belangrijk dat alle aspecten van de wolf worden belicht. Met de inhoud van het nieuwe lespakket komen die ruimschoots aan de orde.

Een van de opdrachten is bijvoorbeeld om een veehouder te helpen bij het plaatsen van een wolfwerend hekwerk. Wat heeft de veehouder nodig, waar moet het aan voldoen etc. etc.

Mocht je zelf geïnteresseerd zijn in het lespakket als leerkracht of leerling? Meld je aan op de website en ontvang het pakket geheel gratis.

Meer info en/of aanmelden: https://werkgroepwolf.nl/webwinkel/lespakket-wolf/

In onderstaand overzicht vind je komende evenementen van de WWN.

Deze wandeling in het Kroondomein start bij het buurschap Gortel (Epe).

Deze wandeling over de Ginkel start bij de Parkeerplaats van het Natuurcentrum in Ede.

Deze wandeling door het Drents-Friese wold start bij de parkeerplaats bij Informatiecentrum Huenderhoeve bij de schaapskooi aan de Huenderweg.

Deze wandeling in Nationaal Park Veluwezoom start bij Woodz in Velp.

Deze wandeling door het Deelerwoud start bij parkeerplaats van het Deelerwoud in Deelen.

Wil je met een van onze wandelingen meelopen? Geef je dan op via de agenda op onze website. Daar vind je een overzicht van alle wandelingen en de data.

Voor alle wandelingen geldt dat deze gratis worden aangeboden.
Honden zijn niet toegestaan bij onze wandelingen. Ook zijn de wandelingen minder geschikt voor mensen met een lichamelijke beperking.
Kinderen vanaf 10 jaar.

Deze nieuwsbrief is een uitgave van Werkgroep Wolf Nederland
Aan de inhoud van deze nieuwsbrief kunnen geen rechten worden ontleend
Niets uit deze uitgave mag worden gebruikt of vermenigvuldigt zonder uitdrukkelijke toestemming van Werkgroep Wolf Nederland.
Werkgroep Wolf Nederland is een notariële vereniging, en staat ingeschreven bij de KvK onder: 83976310.

Copyright © 2023 | Werkgroep Wolf Nederland
Klik hier om af te melden